Trong nhiều năm qua, người sáng tạo nội dung (creator) sống trong một nghịch lý: càng tạo giá trị, càng bị nền tảng kiểm soát.
Bạn có thể có hàng triệu lượt xem trên YouTube nhưng lại nhận được một khoản doanh thu quảng cáo “hên xui” còn phần lớn lợi nhuận, dữ liệu và quyền kiểm soát chảy về tay nền tảng.

💡 Web3 xuất hiện để thay đổi điều đó. Và Zora đang là một trong những dự án tiên phong, biến mọi hoạt động sáng tạo thành cơ hội kinh tế trực tiếp cho creator.

Zora là mạng xã hội onchain, nơi mỗi bài đăng không chỉ là một status hay video… mà là một tài sản số gắn liền với creator coin của chính bạn.

• Mỗi bài post = tài sản số

• Creator coin = token hóa thương hiệu cá nhân

• Market cap = thước đo niềm tin & sức ảnh hưởng

Khác với Instagram, YouTube hay TikTok, người theo dõi (follower) trên Zora có thể đầu tư vào bạn.
Họ mua coin của bạn vì tin vào giá trị bạn mang lại, và nếu thương hiệu cá nhân của bạn phát triển, giá coin (và market cap) cũng tăng.

Mô hình này vận hành cực kỳ đơn giản nhưng đầy sức mạnh:

1. Mỗi bài đăng trên Zora đều gắn với creator coin.

2. Creator coin pair với token nền tảng $ZORA.

3. Người dùng mua/bán coin → market cap biến động theo cung cầu.

4. Creator kiếm tiền trực tiếp từ coin + mint nội dung + ủng hộ từ cộng đồng.

• Nguồn thu nhập mới: Không cần phụ thuộc quảng cáo.

• Kết nối giá trị tức thời: Ảnh hưởng tăng → market cap tăng.

• Cộng đồng đồng sở hữu: Follower không chỉ xem, họ “đồng hành” như nhà đầu tư.

• Biến động giá → creator chịu áp lực duy trì sự chú ý.

• Rủi ro đầu cơ ngắn hạn từ nhà đầu tư chỉ vì lợi nhuận.

Trên Zora, mỗi profile của creator được gắn với một loại token cố định – gọi là creator coin – với các thông số minh bạch ngay từ đầu:

1. Tổng cung cố định:

   • Mỗi profile token luôn có tổng cung = 1 tỷ token (không thể mint thêm).

2. Phân bổ ban đầu:

   • 50% (500 triệu token) được khóa cho creator trong vòng 5 năm. Điều này đảm bảo creator có quyền lợi lâu dài, không xả coin ngay lập tức gây ảnh hưởng giá.

   • 50% còn lại (500 triệu token) được cung ra thị trường để cộng đồng và nhà đầu tư mua/bán.

3. Thanh khoản & giao dịch:

   • Token của profile giao dịch theo cặp với $ZORA, cho phép mọi hoạt động mua bán diễn ra onchain minh bạch.

4. Phí giao dịch:

   • Mỗi lần giao dịch token, 1% phí được trả cho creator.

   • Cơ chế này tương tự Base App Creator – nơi creator nhận 1% phí giao dịch của token của mình từ các bài post chứ k có token của profile – nhưng khác ở chỗ Base App chỉ phân bổ 1% tổng cung cho creator, trong khi Zora dành hẳn 50% (lock 5 năm).

💡 Tóm gọn:
Zora biến mỗi hồ sơ cá nhân thành một thị trường onchain với tokenomics rõ ràng, vừa khuyến khích creator gắn bó dài hạn, vừa tạo thanh khoản để cộng đồng tham gia ngay từ đầu. Nếu bạn nào đã dùng cả Baseapp thì có thể thấy khi post bài tại đây sẽ đăng trực tiếp qua hai nền tảng Zora và Farcaster rất tiện do 3 bên đều liên kết đối tác với nhau để phát triển mảng onchain ecomony này.

Một trong những rào cản của Web3 là các con số thập phân khó đọc (ví dụ 0.000012 ETH).
Zora đã giới thiệu Spark — đơn vị mới bằng 1/1,000,000 ETH, với ký hiệu ✧.

Thay vì nói “0.0004 ETH”, giờ bạn chỉ cần nói “400 ✧”.

Điều này:

• Giúp người mới dễ hiểu hơn.

• Tạo ngôn ngữ giao dịch chung, giống như “cent” trong USD.

• Tăng tính ứng dụng khi hiển thị giá creator coin.

Hiện tại, việc mua và giao dịch token của một profile trên Zora có thể thực hiện rất linh hoạt:

1. Mua trực tiếp trên nền tảng Zora

   • Ngay trong giao diện Zora, người dùng có thể chọn profile mình muốn, kết nối ví (như MetaMask, Coinbase Wallet), và mua token onchain.

   • Giao dịch diễn ra tức thì qua smart contract của Zora, không cần qua trung gian.

2. Thông qua các bên thứ 3 được liên kết

   • KyberSwap, Farcaster và các giao thức DeFi khác cho phép tích hợp giao dịch token Zora.

   • Người dùng có thể tìm, mua hoặc swap token của creator ngay trong các ứng dụng này.

3. Sử dụng bot giao dịch

   • Bot như Sigma (được chính team Zora giới thiệu) hỗ trợ mua/bán token nhanh trên Base.

   • Ưu điểm: tốc độ cao, có thể đặt lệnh mua/bán theo điều kiện, phù hợp với trader hoặc nhà đầu tư chuyên nghiệp.

4. Kết nối với DeFi trên Base

   • Zora không chỉ dừng lại ở mạng xã hội onchain mà còn đẩy mạnh tích hợp DeFi trên Base.

   • Điều này mở ra khả năng staking, cung cấp thanh khoản, hoặc dùng token profile như tài sản thế chấp trong các giao thức tài chính phi tập trung.

💡 Điểm đáng chú ý:
Nhờ việc mở cửa cho các kênh giao dịch bên ngoài, Zora biến mỗi profile token thành một tài sản DeFi thực sự, có tính thanh khoản cao, dễ dàng tiếp cận và giao dịch xuyên suốt trong toàn bộ hệ sinh thái Base. Vốn hoá của Zora hiện tại tầm 350M$ để có điểm đột phá hiện tại mình đang chờ thêm động thái từ việc Base App hỗ trợ đẩy 350M người dùng từ Coinbase vào nền kinh tế Defi.

• Jacob Horne – Co-founder, từng là Product Manager tại Coinbase 3 năm.

• Tyson Battistella – Co-founder, hơn 4 năm là software engineer tại Coinbase & Telmediq.

Bộ đôi này mang theo kinh nghiệm từ một trong những sàn giao dịch crypto lớn nhất thế giới để xây dựng một nền tảng social onchain vừa mượt như Web2, vừa minh bạch như Web3.

Zora đã huy động thành công 60 triệu USD qua 3 vòng từ các quỹ lớn như:

• Coinbase Ventures

• Kindred Ventures

• Haun Ventures (do Katie Haun – cựu partner của a16z – sáng lập)

• Và nhiều nhà đầu tư thiên thần khác trong lĩnh vực Web3 & creator economy.

Số vốn này giúp Zora có đủ nguồn lực mở rộng hạ tầng, phát triển tính năng mới, và đẩy mạnh adoption toàn cầu.

Top 5 profile vốn hóa cao nhất trên Zora hiện tại

1. @zxbt – $7.8M
   Autonomous Onchain AI Artist – nghệ sĩ AI hoạt động hoàn toàn onchain, tạo ra tác phẩm số tự động và giao dịch trực tiếp trên blockchain.

2. @visualizevalue – $7.1M
   “Signal in a world of noise” – dự án truyền tải ý tưởng cô đọng và giàu tính biểu tượng trong thế giới nhiễu loạn thông tin.

3. @jacob – $5.3M
   Đồng sáng lập Zora, từng là Product Manager tại Coinbase.

4. @creativeoffice – $5M
   Đội ngũ định hình nhận diện thị giác cho Base. Công việc kết hợp giữa nghiên cứu văn hóa, ngôn ngữ biểu tượng và thử nghiệm onchain. (Được chính team Base giới thiệu nên hôm qua khá là fomo hiện tại ở VN có hai nhóm tập trung vào hệ sinh thái này là G7 Capital và Deep Diving AI-RWA và bên

Trên YouTube, những người này có thể market cap = $0 và phải chờ đủ view để được Youtube chia phần tiền từ quảng cáo.
Nhưng trên Zora, thương hiệu cá nhân của họ đã được “niêm yết” onchain và đạt giá trị hàng triệu USD.

Với mình, Zora không chỉ là một nền tảng đăng bài — mà là một thị trường vốn cho thương hiệu cá nhân.
Nó trao lại cho người sáng tạo 3 thứ vốn bị Web2 lấy mất:

• Quyền sở hữu

• Quyền kiếm tiền trực tiếp

• Quyền quyết định giá trị của chính mình

Nếu Web2 giúp “ai cũng có thể trở thành creator”, thì Web3 với Zora giúp “ai cũng có thể đầu tư vào creator”. Và đặc biệt nền tảng Base App cũng tích hợp việc onchain tương tự ra sắp tới cũng sẽ ra mắt cho công chúng hiện tại mình có invite code sớm và đang trải nghiệm sẽ có bài viết về BaseApp ( đã có hơn 800k waitlist đăng kí sử dụng)
Và đó là lý do mình tin đây có thể là bước ngoặt lớn nhất trong nền kinh tế sáng tạo từ trước đến nay.

✍ Sherry Lab – Blog Finance | Web3 | Blockchain
📍 Đọc thêm các bài phân tích khác: https://paragraph.com/@sherrylab