تراکنش‌های بلاکچین یه چیزیه که هر کسی که ارز دیجیتال داره، حتماً انجامش داده، یا بهتره بگم، خیلی زیاد انجامش میده. اگه به هر نحوی با ارزهای دیجیتال سروکار داشته باشین، مطمئناً تا حالا کلی "تراکنش" انجام دادین.
با این حال، شاید اصطلاح "تراکنش" خیلی واضح به نظر برسه، ولی خب اگه قرار نبود مهم باشه که یه بخش کامل بهش اختصاص نِمیدادم، مگه نه؟ "تراکنش" تو دنیای کریپتو یه اصطلاح خیلی گسترده‌ایه – واسه همینه که مهمه از همه زوایاش درکش کنیم.
تو این بخش، قراره در مورد اینکه تراکنش چیه صحبت کنیم. برای اینکه دقیق‌تر باشم، در مورد رایج‌ترین انواع تراکنش‌ها بهتون میگم، و همچنین معنی گسترده‌تر این اصطلاح رو، تا جایی که به ارزهای دیجیتال و فناوری بلاکچین مربوط میشه، بررسی می‌کنیم.
خب، بیاین از اولِ اول شروع کنیم و به واضح‌ترین سوال جواب بدیم:
تراکنش چیه؟
راستش، مثال‌های زیادی هست که میشه برای توضیح تراکنش ازشون استفاده کرد – بذارین دوتا مثال بزنم.
اول، تصور کنین شما و دوستتون تصمیم گرفتین دوتا چیز رو با هم معامله کنین – شما به دوستتون یه شکلات میدین و اون به شما یه موز. وقتی این دوتا چیز رو با هم عوض کردین، هر دوتون توی یه تراکنش شرکت کردین!
یه مثال دیگه میشه وقتی که شما از مغازه شیر و نون می‌خرین. شما این مواد غذایی رو با پول می‌خرین. وقتی از صندوقدار فاصله میگیرین، بازم شما توی یه تراکنش شرکت کردین – شما پولتون رو با کالاهای فیزیکی عوض کردین!
خب، این مثال‌ها خیلی… واضحن! اما، تراکنش بلاکچین تو دنیای کریپتو چیه؟
ببینین، هر وقت شما ارز دیجیتال می‌فرستین یا دریافت می‌کنین، به این میگن تراکنش. حتی اگه مثلاً شما ارز دیجیتال دریافت کنین، و چیزی براش نفرستین یا پولی ندین (به عبارت دیگه، معامله‌ای انجام ندین)، باز هم به این میگن تراکنش.
بازم میگم، تا اینجا، همه‌چی خیلی واضحه. حالا که اینا رو گفتیم، بیاین بریم سراغ جنبه‌های جالب‌تر تراکنش‌ها، وقتی که بحث کریپتو میشه.
همه‌چی تو کریپتو تراکنشه!
شاید یکی از مهم‌ترین چیزایی که باید در مورد تراکنش‌های کریپتویی مبتنی بر بلاکچین بدونین اینه که هر کاری که شما تو بلاکچین انجام میدین رو میشه یه "تراکنش" در نظر گرفت.
تصور کنین که شما یه بازی ارز دیجیتال خیلی باحال پیدا کردین – یه بازی پر از هیجان، که بهتون توکن‌های ارز دیجیتال پاداش میده و کلاً خیلی سرگرم‌کننده‌ست.
خب، این بازی بهتون اجازه میده که یه شخصیت سفارشی برای خودتون بسازین. همینطور که بازی می‌کنین، این فرصت رو دارین که شخصیتتون رو با زره و سلاح‌های قوی‌تر ارتقا بدین!
اما همه این دارایی‌ها – زره، سلاح‌ها، و همه آیتم‌های قابل استفاده دیگه تو بازی – به شکل NFT هستن.
خب، شما می‌تونین همه این تجهیزات رو فقط با بازی کردن به دست بیارین، یا می‌تونین اون‌ها رو تو بازارچه داخل بازی، با سکه‌ها یا توکن‌های ارز دیجیتال بخرین. برای این مثال، فرض کنیم شما انتخاب کردین که NFTها رو به دست بیارین – مثلاً، شاید شانس آوردین، و یه زره کمیاب از یه باس‌فایت گرفتین.
خب، حتی اگه شما زره رو داخل بازی به دست آوردین، به محض اینکه وارد inventory (انبار) شما میشه، این یه تراکنش کریپتویی در نظر گرفته میشه – به طور مشخص، بازی زره رو، به شکل یه NFT، به کیف پول ارز دیجیتال شما منتقل می‌کنه، تا ۱۰۰٪ قابل اثبات باشه که شما الان صاحب این آیتم هستین!
تو دنیای کریپتو، "تراکنش بلاکچین" هر نوع تعاملی بین یه فرد (یا یه سازمان) و بلاکچین هست. خرید، فروش، و ارسال ارزهای دیجیتال تنها "تراکنش‌هایی" نیستن که شما می‌تونین انجام بدین!
حالا، اگه بخوایم یکم فنی‌تر و دقیق‌تر بشیم، باید بگم – یه تراکنش هر وقت اتفاق میفته که شما با یه قرارداد هوشمند (smart contract) تعامل داشته باشین. قراردادهای هوشمند توافق‌نامه‌های خودکار و ویژه‌ای هستن که بر اساس بلاکچین ساخته شدن – اون‌ها به کاربرها اجازه میدن به پروژه‌های مبتنی بر بلاکچین اعتماد کنن، چون همه‌چی به صورت خودکار و بدون دخالت یه واسطه (یا به عبارت ساده‌تر – یه آدم) انجام میشه.
برای اینکه باز هم واضح‌تر بشه، بذارین یه مثال دیگه بزنم.
تصور کنین که به یه اپلیکیشن شرط‌بندی برخوردین – اپلیکیشنی که بر اساس بلاکچین ساخته شده، و با قراردادهای هوشمند کار می‌کنه. یعنی شما می‌تونین بررسی کنین که قوانین برای هر بازی تو پلتفرم چطوری اجرا میشن، و آیا همه‌چی به صورت اثبات‌پذیر منصفانه هست یا نه.
وقتی شما ارز دیجیتالتون رو تو این اپلیکیشن شرط‌بندی می‌کنین، هر بار که شرط میبندین، یا جایزه بهتون پرداخت میشه، یه تراکنش اتفاق میفته – یا شما پول از کیف پول ارز دیجیتالتون به پلتفرم می‌فرستین، یا قرارداد هوشمند جایزه‌تون رو به صورت خودکار به کیف پولتون واریز می‌کنه.
خب، نکتهٔ اصلی خیلی ساده‌ست – هر عملی که شما تو بلاکچین انجام میدین، یه تراکنش در نظر گرفته میشه. با این حال، سوال اینجاست که اصلاً چرا این موضوع مهمه؟
ماهیت عمومی تراکنش‌ها تو بلاکچین
ببینین، یکی از عجایب اصلی فناوری بلاکچین اینه که همه اتفاقاتی که تو شبکه میفته کاملاً عمومی و برای دیدن همه در دسترسه. البته، استثناهایی هم وجود داره، اما ایدهٔ کلی همینه.
به طور طبیعی، شما می‌تونین موقع انجام این تراکنش‌ها کاملاً ناشناس بمونین – در عوض، چیزی که بقیه می‌بینن شناسه تراکنش کریپتو (هش)، آدرس کیف پول عمومی شما، مقدار کل ارز دیجیتال ارسال شده، و همچنین آدرس گیرنده هست.
به مثال قبلیم فکر کنین – همون مثال معاملهٔ شکلات و موز با دوستتون. حالا، تصور کنین که به جای معامله، دوستتون ازتون خواسته که یکم بیت‌کوین بهش قرض بدین، برای پروژه‌ای که روش کار می‌کنه. خب، شما هم که دوست خیلی خوبی هستین، بیت‌کوینی که خواسته رو براش می‌فرستین.
لحظه‌ای که شبکه اطلاعات تراکنش شما رو دریافت می‌کنه، عمومی میشه، و همه می‌تونن ببینن که یه کیف پول به یه کیف پول دیگه یه مقدار X بیت‌کوین فرستاده. اما، هیچ‌کس نمیدونه این کیف پول‌ها مال کی هستن، چون هیچ اطلاعات شناسایی وجود نداره که هویت شما رو لو بده.
خب، مگه اینکه خودتون آدرس کیف پول عمومیتون رو به همه بگین. اگه اینطوری بشه، تراکنش‌هاتون دیگه اونقدرها هم ناشناس نمیمونن!
ماهیت عمومی تراکنش‌های ارز دیجیتال به عنوان سنگ بنای فناوری بلاکچین در نظر گرفته میشه. این موضوع باعث شفافیت خیلی زیادی تو این صنعت میشه، و از خیلی از کلاهبرداری‌ها و تلاش‌های هک جلوگیری می‌کنه، چون شما همیشه می‌تونین همه دارایی‌ها رو ردیابی کنین، مهم نیست که از چند تا کیف پول منتقل بشن!
اهمیتِ درکِ نحوهٔ کارکرد تراکنش‌ها تو کریپتو
آخرین نکتهٔ مهمی که می‌خوام تو این بخش روش تاکید کنم "چرایی" قضیه‌ست – اینکه چرا اصلاً باید بدونین و براتون مهم باشه که تراکنش‌های ارز دیجیتال چطوری کار می‌کنن.
اول از همه، شما هر روز با کریپتو تراکنش انجام میدین. خب، حداقل اگه قصد دارین ارزهای دیجیتال رو معامله کنین، بفروشین، بخرین، و بین کیف پول‌ها منتقل کنین – خیلی از علاقه‌مندان به کریپتو دقیقاً همین کار رو می‌کنن!
درکِ نحوهٔ کارکرد تراکنش‌ها – یا بهتره بگم، اینکه چه چیزی تو کریپتو به عنوان تراکنش طبقه‌بندی میشه – وقتی که با مالیات سروکار دارین، خیلی ارزشمنده. همه کشورها قوانین و مقررات مالیاتی خاص خودشون رو دارن، و تو بعضی مناطق، ممکنه برای هر تراکنشی که انجام میدین مالیات ازتون بگیرن!
تو اینجور شرایط، مهمه که بدونین چطوری همه تراکنش‌هاتون رو پیگیری کنین. آنلاین، شما می‌تونین انواع مختلف ماشین‌حساب‌های مالیات ارز دیجیتال و ردیاب‌های تراکنش کریپتو رو پیدا کنین – می‌تونین آدرس کیف پولتون رو وارد کنین، فایل‌های اکسل دانلود کنین و تراکنش‌هاتون رو به شکلی سازماندهی کنین که قابل ارائه به مراجع مالیاتی مربوطه باشه.
درک تراکنش‌های ارز دیجیتال، وقتی بحث امنیت دارایی‌های کریپتویی شما میشه هم ارزشمنده! تصور کنین که شما یکم کریپتو به یه غریبه فرستادین، در ازای یه سرویس. بعداً تو همون روز، اون شخص با شما تماس میگیره، و میگه که پرداخت رو دریافت نکرده، و شما باید دوباره بفرستین.
خب، اگه شما بفهمین تراکنش‌ها چطوری کار می‌کنن، می‌تونین به راحتی برین و شناسهٔ تراکنش‌تون رو تو بلاکچین اکسپلورر (blockchain explorer) چک کنین، و ببینین که پرداخت، در واقع، موفقیت‌آمیز بوده – بعدش، می‌تونین مطمئن باشین که مدرک پرداخت به اون شخص رو دارین!
در آخر، درک تراکنش‌های بلاکچین به شما اجازه میده که دنبال کریپتوهایی بگردین که کارمزد تراکنش ندارن، یا سرعت تراکنش خیلی بالایی دارن، بسته به ترجیحات خودتون. اینا موضوعات پیشرفته‌تری هستن، ولی وقتی تراکنش‌های بلاکچین رو بفهمین، اینا هم کم‌کم براتون روشن‌تر میشن!
میشه همینطور مثال بزنم و ادامه بدم، ولی حرف اصلی همونه – درک تراکنش‌های ارز دیجیتال یکی از اولین قدم‌هایی هست که هر کسی باید موقع شروع و یادگیری در مورد کریپتو برداره.
جمع‌بندی تراکنش‌ها
تو این بخش، ما فقط یه نگاه سطحی به اینکه تراکنش‌های ارز دیجیتال چی هستن، و چطوری کار می‌کنن انداختیم. شما می‌تونین خیلی عمیق‌تر برین، و مطالعه کنین که وقتی یه نفر تراکنش انجام میده چه اتفاقی تو بلاکچین میفته، یا وقتی یه تراکنش گیر می‌کنه باید چیکار کرد، ولی اینا موضوعاتی هستن که بخش‌های جداگانه‌ای لازم دارن!
