Revise: 24.02.2025
Version 1: 0G is a programmable DA layer for AI dapps
สวัสดีครับผู้อ่านทุกๆท่าน
ยินดีต้อนรับทุกๆท่านเข้าสู่ Series เรียนรู้ AI บน Crypto อย่างเป็นทางการครับ ในปัจจุบันเราเริ่มเห็นการเพิ่มขึ้นของโปรเจค AI ใหม่ๆบนคริปโตมากขึ้นเรื่อยๆ จนอาจจะเริ่มจับต้นชนปลายไม่ถูกแล้ว ในบทความ Series นี้ ผมขออนุญาตนำเสนอโปรเจค AI ต่างๆที่ผมคิดว่ามีความน่าสนใจและควรค่าที่จะศึกษาไว้ครับ
สำหรับโปรเจคที่สาม เป็นโปรเจคที่นำเสนอระบบ OS ใหม่ชื่อ deAIOS ที่จะมาเป็นรากฐานสำคัญสำหรับการทำ AI แบบ on-chain โปรเจคนี้มีชื่อว่า 0G (Zero Gravity) ครับ
หมายเหตุ: บทความนี้ไม่ได้เป็นการชี้ชวนให้ล่า airdrop แต่อย่างใด
0G ได้นำเสนอระบบ deAIOS ย่อมาจาก decentralized AI Operating System โดยจะเป็นพื้นฐานในการทำ Decentralize AI ได้
โดยหลักๆ 0G จะมี product ที่ชูโรงเด่นๆอยู่สองตัวได้แก่ Data Availability (0G DA) ที่มี Data Storage (0G Storage) built-in มาด้วย โดยอ้างว่าตัว DA มีความ decentralized และสามารถ scale ได้อย่างไม่จำกัด โดย
0G Storage: จะเป็นที่สำหรับเก็บ AI models, datasets
0G DA: จะเป็นที่สำหรับยืนยัน AI models, datasets ว่ามีอยู่ก่อนที่จะทำ inference ของ AI models
ก่อนอื่นพวกเรามาทำความเข้าใจเกี่ยวกับความแตกต่างระหว่าง Data Availability และ Data Storage กันอีกครั้ง ก่อนที่จะไปต่อในส่วนถัดไป (สามารถอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่นี่)
Data Availability = ที่สำหรับเช็คว่าข้อมูลมีอยู่จริงไหม = เอาไว้เก็บ activities ของเชนเช่นการทำ data querying และ verification โดยตัวอย่างโปรเจคที่ทำ Data Availability ได้แก่ Celestia, Avail
Data Storage = ที่สำหรับเก็บข้อมูล = เอาไว้เก็บ files ต่างๆ สามารถนึกภาพ on-chain AWS โดยตัวอย่างโปรเจคที่ทำ Data Storage ได้แก่ Arweave, IPFS, Filecoin
โดยในปัจจุบัน 0G ยังมีการพัฒนา tech stacks ของ deAIOS อยู่เรื่อยๆ ผู้เขียนจึงยังขอไม่เจาะรายละเอียด products อื่นๆเพิ่ม ณ ตอนนี้ แต่สำหรับหน้าตา tech stacks ในปัจจุบัน ผู้อ่านสามารถศึกษาเพิ่มเติมได้ที่ 1, 2
ปัจจุบัน 0G Labs ระดมทุนได้ทั้งสิ้น 325 ล้านดอลล่าร์สหรัฐ หลังจากที่เคยระดมทุนในรอบ pre-seed ได้ถึง 35 ล้านดอลล่าร์สหรัฐ Bullish!
0G Labs มี partnerships ที่น่าสนใจเช่น
Bagel - Privacy-Preserving Machine Learning
และอื่นๆ รวมถึงมี Ecosystem ที่ผู้เขียนคิดว่าอลังการงานสร้างสุดๆ (ถามจริง มีใครท่านไหนที่จะไม่ Bullish Project นี้)
การทำ Open-Source AI เป็นเพียงจุดเริ่มต้นของการทำ Decentralize AI เพียงเท่านั้น โดยทาง 0G มองว่าการที่ AI จะสามารถ decentralized ได้อย่างแท้จริงนั้น จะต้องมีการทำ decentralize ในทุกๆ stage ของ AI pipeline ได้ ซึ่งประกอบด้วย
model training
inference
data availability
governance
โดยแต่ละขั้นตอนจะต้องถูก secured ได้ผ่าน on-chain แบบ trustless และสามารถ verifiable ได้ ทำให้ 0G มีแผนที่จะพัฒนา AI-native L1 ซึ่งประกอบด้วย
Decentralized Storage & Data Availability: ผ่าน 0G Storage และ 0G DA โดยผู้เขียนจะอธิบายเพิ่มเติมในส่วนถัดไป
Verifiable AI Outputs: ผ่าน 0G’s Proof-of-Inference.
Censorship-Resistant Inference Execution: ผ่าน 0G’s 0G Alignment Nodes.
Fully Composable AI: สามารถ customize และ deploy AI on-chain ได้
อย่างไรก็ตามการทำ Decentralize AI ในปัจจุบันนั้นจะยังมี 5 ปัญหาหลักๆที่ต้องเจอ ซึ่งได้แก่
Scalability: ในปัจจุบันจะยังมีความยากในการเก็บข้อมูลขนาดใหญ่ลง Blockchain โดยตัว Blockchain เองจะต้องมี throughput ที่เร็วขึ้น, data storage ที่มากขึ้น, รวมถึงความสามารถในการคำนวณที่มากขึ้นสำหรับ operations ของ AI
Interoperability Between AI and Blockchain: ทาง 0G มองว่าจะต้องมี standardized protocols ที่ทำให้ AI และ blockchain สามารถมา interact กันได้อย่างไร้รอยต่อ ตัวอย่างเช่น การคำนวณของ AI ที่ปกติแล้วจะเกิด off-chain แต่การ prove computations ที่เกิดขึ้น on-chain ผ่านการใช้งาน cryptography นั้นยังอยู่ในช่วงเริ่มแรกของการพัฒนา
Lack of AI Infrastructure and Tooling: เช่น tool สำหรับ developers ที่จะได้รับประสบการณ์แบบ world class
High Costs and Resource Limitations: การคำนวนของ AI นั้นมีราคาแพง รวมถึง computation ที่มาจาก decentralized networks ด้วย (เราจะมาขยายความจุดนี้ ในบทความถัดๆไป)
Data Fragmentation and Availability: โดยปัญหานี้จะทำให้ AI models มีปัญหาเรื่องของการ access ข้อมูลจากแหล่งต่างๆ ทั้ง databases จาก Web2 รวมถึง Web3 blockchains ที่มีอยู่มากมายในปัจจุบัน
โดยในบทความฉบับ revise รอบที่ 1
ผู้เขียนจะขอจบเนื้อหา on-chain AI ไว้เพียงเท่านี้ก่อน ก่อนที่จะมาเขียนเกี่ยวกับการทำ AI on-chain เชิงลึกในบทความถัดๆไป
0G อ้างว่าในปัจจุบัน DA layers ยังขาดในเรื่องของ throughput (ปริมาณของข้อมูลที่ถูกประมวลผลในหนึ่งช่วงเวลา) และในเรื่องของความ scalability สำหรับการทำกิจกรรม on-chain ต่างๆที่มีประสิทธิภาพสูง เช่น การทำ AI on-chain ซึ่ง 0G อ้างว่าสามารถทำ throughputs ได้ถึง 50 GB ต่อวินาที โดยมีความเร็วมากกว่าเจ้าอื่นๆถึง 50,000 เท่า อีกทั้งมีค่าใช้จ่ายที่ต่ำกว่าถึง 100 เท่า
โดยผู้อ่านสามารถอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมได้ 1, 2
0G Storage เป็น decentralized storage จากทาง 0G ที่ cost-efficient, tamper-proof (กันคน access ข้อมูลโดยไม่ได้รับอนุญาต) ซึ่งเก็บข้อมูลได้ทั้ง AI models และ datasets โดยจะมีสาม features ที่สำคัญได้แก่
Built-in
General purpose: 0G Storage ซัพพอร์ต atomic txs, mutable kv stores รวมถึงการเก็บ log systems สำหรับ applications หลายๆประเภทและข้อมูลหลายชนิด
Incentive: 0G Storage ไม่ใช่แค่ decentralized database แต่ 0G Storage มีการเสนอ algorithm เพื่อที่จะทำการ incentivize ผู้เข้าร่วม storage network ได้ชื่อ PoRA mining
โดยผู้อ่านสามารถอ่านรายละเอียดเพิ่มเติมได้ที่นี่
เพื่อนๆสามารถเข้าร่วม AMA เพื่อลุ้นรับ WL โปรเจค @OneGravityNFT
สำหรับเพื่อนๆที่สนใจ engage โปรเจ็ค 0G ผ่านการเป็น end-users สามารถเริ่มเตรียมตัวได้ผ่านการขอ faucet ใน 0G Hub ไปก่อน โดยเพื่อนๆสามารถเข้าใช้งาน 0G Hub ได้ที่เว็ปไซต์ hub.0g.ai/portfolio/
ทาง 0G พึ่งมีโปรแกรมให้เหล่า developers มาร่วมกันพัฒนา application ที่เกี่ยวข้องกับ AI ตั้งแต่ testnet จนไปถึง mainnet ซึ่งโปรแกรมดังกล่าวมีจำนวนเงินสนับสนุนรวมถึง 88.88 ล้านดอลล่าร์สหรัฐ เพื่อนๆที่สนใจสามารถสมัครเข้าร่วมได้ที่นี่
Activities
Reward
Schedule
Partners!
ในส่วนนี้เป็นกิจกรรมเล่นเกมเก็บ points โดยจะเริ่มตั้งแต่วันที่ 23 กรกฎาคม ในระหว่างนี้เพื่อนๆสามารถทำเควส Galxe รอกันก่อนได้ครับ
ผู้อ่านสามารถ run node 0G ได้สองประเภทคือ Storage Node และ Validator Node (สามารถหาข้อมูลเพิ่มเติมได้ที่นี่) ซึ่งหากผู้อ่านมีข้อสงสัยในเรื่องของการ run node สามารถสอบถามเพื่อนๆใน # 🇹🇭┃thailand ได้ครับ เก่งๆกันหลายท่าน ซึ่งปัจจุบันผู้เขียนพึ่งทราบมาว่าการ run nodes ทั้งสองประเภทนั้น incentivized
นอกจากนั้น 0G ยังมีกิจกรรมทำโรลใน discord โดยรายละเอียดของแต่ละ role นั้นสามารถศึกษาเพิ่มเติมได้ที่ #🙌┃community-updates รวมถึงสามารถเข้าร่วมการแข่งขันใน discord ได้ที่ #🏆┃0g-competition ครับ
เนื่องจาก infrastucture ของ 0G นั้นมีความซับซ้อนอยู่พอสมควร ผู้เขียนจึงเลือกเขียนให้ผู้อ่านโฟกัสกับสิ่งที่สามารถทำได้กับ 0G เป็นหลัก โดยจะพยายามมาอัปเดตโปรเจคอยู่เรื่อยๆครับ
จากการที่ผู้เขียนได้เห็นจำนวนเงินระดมทุนในรอบ pre-seed ถึง 35 ล้านดอลล่าร์สหรัฐและ partnerships ต่างของ 0G ที่มีโปรเจค AIs หลายๆเจ้ารวมอยู่นั้น ทำให้ผู้เขียนมั่นใจว่า 0G นั้นเป็นโปรเจคที่มี potential ที่จะเป็น infrastructure สำหรับการทำ on-chain AI applications ได้จริงๆ
มาเป็นกำลังใจให้ 0G กันครับ
P.S. หลังจากที่ได้ revise บทความแล้ว ผู้เขียนค่อนข้างดีใจที่ได้เห็นว่าทาง 0G นั้นมี potential ที่จะเป็น infrastructure สำหรับการทำ on-chain AI จริงๆ หลังจากที่ระดมทุนได้ล่าสุดรวมแล้ว 300 กว่าล้านดอลล่าร์สหรัฐ
Thanks Khun @ccs_chak, @clapclap141414, @killstoryyy for To-Dos information
Ora Protocol - On-Chain AI Oracle
Talus - Decentralized Smart Agent Platform
Embark on a mastery journey with 0G, a transformative blockchain infrastructure project whose data storage and data availability solutions power
0G is pleased to partner with Bitcoin staking infrastructure project @Mirror_L2
This is exciting in 2 key ways:
lordachita
No comments yet