Cuộc trò chuyện này là một cuộc đối thoại sâu sắc với CEO của VanEck, một công ty quản lý tài sản toàn cầu, tập trung vào lịch sử hình thành của công ty, sự phát triển của quỹ ETF, và đặc biệt là quan điểm về thị trường tài sản số (crypto) và tiềm năng của nó tại Việt Nam.
1. Hành Trình và Triết Lý của VanEck:
Tầm nhìn toàn cầu từ ban đầu: Công ty VanEck được thành lập vào năm 1955 bởi cha của CEO hiện tại, John Van Eck. Dù là người Mỹ, ông John có tầm nhìn toàn cầu, nhận ra rằng "những biến chuyển thay đổi xảy ra trên thế giới mà ta biết, các nhà đầu tư cũng nên quan tâm đến chúng." Ông nhận thấy các nhà đầu tư Mỹ thường thiển cận, chỉ tập trung vào thị trường chứng khoán trong nước trong khi các sự kiện vĩ mô toàn cầu mới thực sự định hình thị trường.
Đổi mới trong đầu tư: John Van Eck nổi tiếng với việc dự báo lạm phát và đề xuất đầu tư vào vàng vào năm 1968, khi vàng tăng vọt từ 35 USD lên hơn 800 USD/ounce vào những năm 1970.
Mở rộng sang ETF: Triết lý nhìn nhận bối cảnh toàn cầu này đã dẫn VanEck đến quyết định ra mắt quỹ ETF tại Việt Nam. CEO VanEck bị thu hút bởi thị trường ETF vì ba lý do chính:
Tốc độ tăng trưởng nhanh: Dù nhỏ bé, các quỹ ETF tăng trưởng rất nhanh.
Phí thấp hơn: "Từ góc độ Mỹ, phí thường thấp hơn." Điều này giúp nhà đầu tư tiếp cận thị trường rẻ hơn.
Lợi ích về thuế (tại Mỹ): Nhà đầu tư thường không phải trả thuế cho đến khi bán ETF, mang lại lợi ích đáng kể so với quỹ tương hỗ thông thường.
Sự miễn cưỡng của các công ty quỹ truyền thống: Nhiều công ty quỹ chậm trễ trong việc tham gia thị trường ETF vì họ "không muốn cạnh tranh với chính mình," lo ngại làm tổn hại đến mảng kinh doanh cốt lõi (quỹ tương hỗ). CEO VanEck ví điều này như một kỹ sư ô tô từ chối xe điện vì yêu thích động cơ đốt trong truyền thống.
Thành công vượt trội của VanEck với ETF: Từ 1.5 tỷ USD AUM (tài sản quản lý) vào năm 2006, VanEck đã tăng lên khoảng 120 tỷ USD, cho thấy "sự tăng trưởng đáng kinh ngạc."
2. Tiềm Năng Phát Triển của Thị Trường ETF tại Việt Nam:
Thị trường ETF non trẻ: CEO VanEck nhận định thị trường ETF tại Việt Nam "gần như không tồn tại," với tổng AUM dưới 1 tỷ USD và chỉ khoảng 17-19 quỹ.
Giai đoạn phát triển thị trường: Ông cho rằng sự kém phát triển của ETF ở Việt Nam là do thị trường vẫn còn kém hiệu quả, cho phép các nhà đầu tư cá nhân trong nước "đánh bại chỉ số bằng cách đầu tư vào cổ phiếu riêng lẻ."
Dự đoán tương lai: Tuy nhiên, CEO VanEck tin rằng đây là một "quy trình bắt buộc" và "theo thời gian, có thể 10 hoặc 20 năm nữa, thì ETF hoặc quỹ chỉ số sẽ trở thành một phần lớn hơn của thị trường Việt Nam."
3. Tiền Điện Tử: Vàng Kỹ Thuật Số và Phân Loại Thị Trường:
Bitcoin là Vàng Kỹ Thuật Số: CEO VanEck xem Bitcoin như "một loại vàng số" vì nguồn cung của nó "về cơ bản là có giới hạn theo công thức của nó," tương tự như nguồn cung vàng tự nhiên. Ông dự đoán Bitcoin có thể đạt "một nửa giá trị của vàng trong tương lai," tương đương khoảng 400.000 USD mỗi đồng.
Chu kỳ Bitcoin: Bitcoin trải qua các chu kỳ, với số lượng Bitcoin mới khai thác giảm một nửa "cứ bốn năm một lần" (chu kỳ Halving), thường dẫn đến sự tăng giá, sau đó là điều chỉnh giảm.
Phân loại tài sản số: Ông chia tài sản số thành ba loại chính:
Layer 1: Các cơ sở dữ liệu nền tảng vận hành giao dịch (ví dụ: Bitcoin, Ethereum, Solana).
Ứng dụng (Layer 2 và hơn nữa): Các phần mềm chạy trên nền tảng đó, cung cấp dịch vụ có giá trị (ví dụ: các sàn giao dịch xây dựng trên blockchain, tạo ra phí giao dịch, như BNB token của Binance).
Fun Zone (Khu Vui Chơi Giải Trí): Nơi có các meme coins, Trump coin, NFT và các tài sản có tính đầu cơ cao, nơi "bạn có thể kiếm được rất nhiều tiền [nhưng cũng có thể] mất rất nhiều tiền."
Token hóa mọi thứ: Ông nhấn mạnh rằng "mọi thứ đều có thể được mã hóa," bao gồm cả ETF và các sản phẩm đầu tư truyền thống khác.
4. Khung Pháp Lý và Quy Định cho Tài Sản Số:
Bảo vệ tài sản là trọng tâm: Mối quan tâm chính của các cơ quan quản lý là "bảo vệ tài sản số cơ sở," vì tài sản số là "tài sản ký danh" (ai giữ thì là của người đó), và có nguy cơ bị đánh cắp (như vụ hack 1,5 tỷ USD Ethereum gần đây).
Không có sự đảm bảo 100%: Ngay cả các quỹ ETF Bitcoin tại Mỹ cũng không có tổ chức nào "thực sự đảm bảo việc bảo quản an toàn Bitcoin."
Ngăn chặn "Bơm xả" (Pump and Dump): Để bảo vệ nhà đầu tư, CEO VanEck đề xuất quy định chặt chẽ, ví dụ như bắt buộc nhà phát hành token không được bán token của mình trong "hai năm đầu tiên" sau khi phát hành, nhằm ngăn chặn hành vi "thổi phồng giá trị, nói dối" và "bán nó ngay ngày hôm sau."
Sàn giao dịch nội địa và dữ liệu: Cần có "cơ chế quy định về những gì có thể được giao dịch" trên sàn và "cơ chế lưu trữ an toàn." Ông cũng nhấn mạnh rằng "giá trị thực sự nằm ở dữ liệu" giao dịch, không chỉ ở bản thân giao dịch.
5. Hiện Tượng MicroStrategy và Sự Cạnh Tranh Giữa Thị Trường Truyền Thống và Crypto tại Việt Nam:
MicroStrategy là Quỹ Đóng Bitcoin: MicroStrategy, một công ty phần mềm, đã chuyển hướng thành một "quỹ đóng" chuyên mua Bitcoin. Mô hình này thành công do giá Bitcoin tăng và cổ phiếu của công ty thường giao dịch cao hơn giá trị Bitcoin mà họ nắm giữ, cho phép họ phát hành thêm cổ phiếu để mua thêm Bitcoin.
Lý do sở hữu qua sàn giao dịch: Mọi người muốn sở hữu tài sản số qua các sản phẩm niêm yết trên sàn chứng khoán (như MicroStrategy hay ETF) vì "nó thuận tiện hơn," "báo cáo thuế dễ dàng hơn," và "chi phí cũng thấp hơn nhiều so với mua trên Coinbase."
Thị trường Crypto chiếm ưu thế tại Việt Nam: CEO VanEck xác nhận rằng lo ngại của người phỏng vấn về việc "thị trường tiền điện tử đang chiếm lĩnh sự quan tâm của các nhà đầu tư trẻ" và thị trường chứng khoán truyền thống trở nên "nhàm chán, cũ kĩ và ít hấp dẫn hơn" là "đúng vậy, nó đã và đang diễn ra rồi."
Giải pháp cho thị trường chứng khoán truyền thống: Để cạnh tranh, thị trường chứng khoán Việt Nam "cần có những sản phẩm hấp dẫn," không chỉ cổ phiếu mà còn trái phiếu, hàng hóa, hoặc ETF. Nếu không, "khách hàng sẽ tìm đến nơi khác," và "người hưởng lợi từ các giao dịch đó lại là một công ty nước ngoài, chứ không phải Việt Nam."
6. Sự Thay Đổi của Công Nghệ Blockchain (2023):
Chi phí dự đoán được: CEO VanEck nhấn mạnh rằng "điều gì đó thực sự đã thay đổi mạnh mẽ đối với tài sản kỹ thuật số vào năm 2023." Trước đó, "giá của Bitcoin và Ethereum cho đến năm 2023 là không thể dự đoán được" về chi phí giao dịch.
Ethereum Layer 2 và Solana: Năm 2023, "Ethereum đã thay đổi cách nó hoạt động và cho phép một thứ gọi là Layer 2," và Solana, một "cơ sở dữ liệu khác có chi phí rất rẻ, có tốc độ nhanh đáng tin cậy đã xuất hiện trên thị trường."
Khuyến khích phát triển Blockchain: Với chi phí và độ tin cậy được giải quyết, ông khuyến khích các nhà phát triển phần mềm tại Việt Nam sử dụng blockchain vì nó "mở ra phần còn lại của thế giới" và "giới trẻ rất thích khía cạnh đó."
7. Lời Khuyên của CEO VanEck:
Lời khuyên cho các bạn trẻ và sự nghiệp:"Đừng cố trốn tránh, bạn phải tìm ra nó cho chính mình công việc ít bị ảnh hưởng bởi công nghệ."
Tìm những công việc nơi "sự tương tác của con người sẽ được đánh giá cao hơn" khi nhiều thứ trở nên tự động hóa (ví dụ: nhà hàng, bất động sản).
"Không có việc làm nào là quá hấp dẫn... hầu hết mọi công việc đều giống như trở thành một thợ sửa giày."
Lời khuyên cho các cơ quan quản lý:Tập trung vào "bảo vệ tài sản cơ sở."
Ngăn chặn các mô hình "bơm xả" bằng cách yêu cầu "không thể bán nó trong hai năm đầu tiên" đối với người tạo token.
Có "cơ chế quy định về những gì có thể được giao dịch" trên sàn giao dịch nội địa.
Lời khuyên cho các nhà đầu tư tại Việt Nam:"Hãy tìm ai đó mà anh biết rõ để dành một số tiền cho dài hạn."
Tham gia vào thị trường vì "về lâu dài bạn có thể kiếm được 8-9-10% trên thị trường chứng khoán, mức sinh lời bạn không thể có khi chỉ gửi tiết kiệm ngân hàng."
Ông nhấn mạnh rằng "vấn đề lớn nhất ở Mỹ là một nửa số người Mỹ thực sự không hưởng lợi từ thị trường chứng khoán" vì họ không tham gia.
Cuộc trò chuyện kết thúc với một cái nhìn đầy triển vọng về tương lai của Việt Nam trong bối cảnh toàn cầu hóa và số hóa, đồng thời kêu gọi Việt Nam cần chủ động tham gia vào cuộc chơi tài sản số để không bị bỏ lại phía sau.
Sherry Lab